Дали некогаш сте сонувале да ги намалите сметките за струја и истовремено да придонесете за заштита на животната средина? Соларната енергија може да биде одговорот на овие желби, особено во Северна Македонија каде што моментално се отвораат интересни можности. Направивме практичен калкулатор и информативен подкаст на оваа тема, кој можете да го слушате во движење или додека работите нешто друго. Глобален пад на цените Според неодамнешна анализа, ...

Во ерата на енергетска транзиција и зголемена свест за животната средина, донесувањето информирани одлуки за енергетска ефикасност и обновливи извори на енергија станува сè поважно. На Арно.мк, ја разбираме потребата за прецизни и лесни за користење алатки кои ќе ви помогнат во овие одлуки. Затоа, создадовме збирка на специјализирани калкулатори и апликации дизајнирани да ви помогнат да ги оптимизирате вашите енергетски инвестиции и ...

На Арно.мк, создадовме збирка на уникатни јазични алатки дизајнирани да го истражат, збогатат и прослават нашиот прекрасен јазик. Без разлика дали сте писател, ученик, или едноставно љубител на јазикот, нашите алатки ќе ви помогнат да го доживеете македонскиот на нов и возбудлив начин. Еве преглед на нашите иновативни јазични алатки: Панграм проверувач Создавате ли совршен панграм? Нашиот “Панграм проверувач” е вашиот верен помошник. Оваа ...

Со појавата на современите технологии, сè повеќе библиотеки и институции преземаат иницијативи за дигитализација на културното и литературното наследство. Но, постои важна заблуда што се шири меѓу оние кои дигитализираат материјали: само затоа што документ е зачуван како PDF фајл не значи дека истиот е вистински „дигитален“. Што е навистина дигитален документ? PDF документите, кои често се создаваат со скенирање на хартиени документи, се ...

Во првата епизода на Арно.мк подкастот, водителите Сара и Џон го истражуваат напуштениот трговски центар Скопјанка и неговите графити, како симболи на урбаното распаѓање во постсоцијалистичка и транзиционо-капиталистичка Македонија. Повод за оваа епизода е текстот насловен „Графити во Т.Ц. Скопјанка: меѓу капитализмот и распаѓањето“ и англиската верзија на текстот “Urban Decay and Resilience: Graffiti in a Post-Socialist Shopping Center in ...

Улица Илинденска, некогаш дел од мојата секојдневна рутина, сега пред мене се открива како богата галерија на сеќавања и уметност. Секој чекор ме носи подлабоко во лавиринтот на минатото – Илинденска бр. 38, домот на алтернативната скопска културна сцена, Културниот Центар Точка, преку фонтаната и градскиот парк до Зоолошката градина – мојот микроуниверзум. Но денес, мисијата ми е поинаква – да ги документирам графитите кои ги красат зградите на ...

Ресторанот „Самоисхрана” во центарот на Скопје беше сместен на улица „Никола Вапцаров”, спроти кафичот „Тренд” и во близина на „Ловец” и продавницата „Беба”. Се наоѓаше во истата зграда со канцелариите на ГП „Бетон”. Овој ресторан, кој функционираше од средината на 1960-тите години, се смета за една од првите „самоисхрани” во градот според некои извори. Карактеристичен по својот систем на самопослужување, „Самоисхрана” нудеше широк избор на ...

Филмовите се временски капсули кои сведочат за минатото преку најситни детали: од луѓето до предметите од секојдневието, преку компании, производи и облека до автомобили итн. За жал, во Македонија нема сериозна анализа или база на податоци за ова поп-културно наследство (најчесто вакви иницијативи се „раштркани“ на Фејсбук, по форумите на Кајгана или во делата на независните уметници како Ѓорѓе Јовановиќ). Истражувајќи го филмот „Томе од ...

Ви ја претпоставуваме новата верзија на нашиот Панграм проверувач 2.0. Панграм е реченица што ги содржи сите букви на азбуката, a во вистински панграм секоја буква се појавува само еднаш. Финтата е реченицата да има логичка смисла. На оваа тема сме пишувале неколку пати. Како прво, констатиравме дека вистински панграм на македонски не постои. Прашање е и дали може да постои. И покрај сите напори на Окно.мк и стотици напишани на македонски јазик, ...

Сакате да пишувате хаику на македонски, но не знаете од каде да почнете? Или можеби сте искусен поет кој бара начин брзо да ги провери своите хаику творби? Без разлика каде се наоѓате на вашето поетско патување, имаме решение за вас! Не, ова не е топ-шоп, ова е подобро, зашто е бесплатно. Ви претставуваме две онлајн алатки дизајнирани специјално за македонски хаику ентузијасти: „Хаику генератор“ и „Хаику проверувач“. Овие алатки ќе го ...

По извонредниот успех постигнат минатата година во главниот град на Романија, со две изложби на слики во познатата галерија „Константин Бранкуши”, во рамките на зградата на Романскиот парламент и, во галеријата на Националниот музеј на романската литература, како и учеството на 13-тиот Интернационален фестивал на поезија – нашиот реномиран мултимедијален уметник со светско реноме Киро Урдин, повторно ќе се претставува пред романските љубители на ...

Во ерата на дигиталните информации, времепловите се моќна алатка за презентирање на историски податоци на интерактивен и визуелно привлечен начин. Освен тоа, во Македонија „мака мачиме“ со архивирање и точна репрезентација на настани и од поблиската историја. На нашиот портал арно.мк имаме направено неколку уникатни времеплови со кои се обидовме да прикажеме некои позначајни настани одисторијата на домашната и светска наука и уметност. Ова е ...

Нашиот портал активно учествува во градењето на свесноста и активизмот во повеќе полиња, пред се на полето на културата, екологијата, уметноста, науката и образованието во Македонија. За таа цел, освен текстовите кои ги пишуваме, апликациите кои ги правиме и акциите во кои учествуваме, преку нашите групи ги поврзуваме луѓето со слични интереси. Некој на друг начин – ние толку знаеме, можеме и си ја сакаме татковината! Ова се тие групи: и разни ...

Драги љубители на македонскиот јазик и на креативното пишување, со големо задоволство ви ја претставуваме нашата најнова јазична игра – „Збороколаж“. Што е Збороколаж? Тоа е интерактивна јазична игра која ви овозможува да создавате уникатни фрази и реченици на македонски јазик. Со едноставно кликање или влечење на зборовите, можете да создадете ваши оригинални „збороколажи“ и да ја истражите креативната моќ на нашиот јазик. Зошто овие ...

Мета, компанијата која стои зад Facebook, неодамна го претстави Llama 3.1, најновата верзија на нивниот отворен модел на вештачка интелигенција. Оваа верзија е значајна поради нејзините импресивни способности и широката примена. Llama 3.1 е една од најголемите и најмоќни отворени модели на вештачка интелигенција достапни денес. Овој модел е оптимизиран за генерирање синтетички податоци и овозможува создавање на помали, поефикасни модели кои ...

Т.Ц. Скопјанка е тивок сведок на распаѓањето на нештата околу нас. Ѕидовите, испишани со слоеви графити, раскажуваат приказна за град во постојана транзиција, за генерации кои доаѓаат и заминуваат, оставајќи свои траги. Од избледените политички слогани до современите тагови, од носталгичните сеќавања на „Поп-Шоп“ до суровата реалност на казината, Скопјанка е микрокосмос на современа Македонија – место каде минатото и сегашноста се судираат, а ...

Драги љубители на литературата, ви го претставуваме регионалниот книжевен фестивал „Друга приказна” кој ќе се одржи од 30 август до 1 септември во Скопје. Овој уникатен настан, организиран од списанието „Маргина” и порталот ОКНО, го слави краткиот расказ и кратките книжевни форми погодни за јавно споделување. Фестивалот има итна потреба од финансиска поддршка за да ја достигне целта од 2.000 евра – можете да помогнете преку нивната страница за ...

Неодамна го лансиравме нашиот „Генератор на македонски поговорки” – замислен како македонска верзија на популарните “fortune cookies”. Со задоволство ви ја претставуваме втората верзија, која овозможува пребарување на поговорки преку клучни зборови. Пробајте ја тука. Во создавањето на оваа алатка ни помогна јазичниот модел Claude 3.5 Sonnet. Како функционира? Замислете дека ви треба поговорка со зборот „жешко” (како летово, нели?). Нашиот ...

Добредојдовте на нашата единствена апликација за генерирање македонски поговорки – вашиот личен извор на секојдневна мудрост и инспирација! Замислете го ова како македонска верзија на популарните “Fortune Cookies”. Наместо да кршите колаче за да прочитате мудра мисла, само кликнете на копчето и ќе добиете автентична македонска поговорка за да го зачините вашиот ден. Како функционира? Со помош на напредната вештачка интелигенција Claude, ...

Понекогаш, истражувајќи ја уметноста, се наоѓаме на неочекувано патување низ просторот и времето. Така започна и моето откритие за графитите под Новата железничка станица во Скопје. Она што почна како едноставен обид да се документираат 100 графити, се претвори во интересна приказна за уметници, фестивали и неочекувани врски. Во центарот на (вториот дел од) оваа приказна се наоѓа Флим, талентиран графички дизајнер, чие учество на фестивалот ...

Во недостаток на македонски апликации за транскрипција (не дека не се работи, но нема многу заинтересираност од институтите, академиите и државата) се обидовме да најдеме алтернативи. Ова не го правиме прв пат, веќе ги имаме правено сличните анализи пред 6 месеци. Подолу има детална анализа на неколку програми – но, бидејќи ретко кој чита текст до крај (ако воопшто стигне и до тука!), ќе го напишеме веднаш заклучокот и нашата препорака што треба ...

Под масивната конструкција на скопската „Нова Железничка”, остаток од визионерските планови на Кензо Танге за модерно Скопје по земјотресот во 1963 година, се крие еден необичен музеј на отворено. Наместо планираната „Градска порта”, овој простор денес е дом на стотици графити кои ги красат бетонските столбови, секој со своја приказна, стил и порака. Тоа е приказна за трансформацијата на еден запуштен простор во живо сведоштво за креативноста и ...

Графитите се повеќе од обично вандализирање – тие се гласот на една генерација, израз на креативност и бунт. Меѓу шарените тагови и т.н. „бомбање“ на градските ѕидови, едно име се истакнува: Вутар. Член на ЕБСФ екипата, тој е мост помеѓу светот на графитите и рап музиката. Колку се тие поврзани, дали се исклучиви или се подразбираат помеѓу себе не е јасно дефинирано. Но, она што е јасно е дека во тој свет креативноста се излева на ѕидовите и ...

Кога зборуваме за примена на вештачка интелигенција за создавање видео (од текст или слика), не можеме да ги заобиколиме Runway. Тие вчера овозможија ран пристап до моделот Gen-3 Alpha, нов модел за генерирање видеа кој нуди значителни подобрувања во споредба со претходните верзии. Скоро ги тестиравме моделите Haiper, Genmo, Pika, Pixverse, Runway Gen-2 и LumaLabs, нашите претходни експерименти може да ги видите тука. Штом излезе Runway Gen-3 ...

Денешните апликации за правење видео од слика или од текст (prompt) се далеку понапред од тоа што беа само пред една година. Треба да се потсетиме дека тогаш бројот на овие апликации беше мал, а дека сега ги има во голем број. Од нашите поранешни експерименти, Runway и Pika се покажаа како најнапредни, но тоа беше пред да излезе LumaLabs. Автономијата со која функционира LumaLabs е завидувачка и ги надмина претходните апликации. Се чини дека ...

Имате некој проблем и не можете да го решите? Сте се обиделе ли да ја прашате вештачката интелигенција што да правите? Кога зборуваме за АИ, во случајов мислиме на јазичните модели како ChatGPT, Claude, Gemini и други. Се разбира, со АИ треба да постапувате внимателно, секој совет да го земете со резерва и да испитате и други извори. Но, како за почеток, како нешто што ќе ви даде импулс да се мрднете од нулта точка секако може да помогне. АИ ...

Во Македонија во 2023 година 33 % од електричната енергија била произведена од обновливи извори (хидро, ветерна и соларна). Заклучно со 2023 година имаме инсталирано соларен капацитет од 504 MW. Во 2022 биле произведени 77 GWh додека во 2023 година 298 GWh што е пораст од 287 %. Се очекува предвидениот пораст во 2024 да достигне 900 до 1000 MW инсталирани соларни системи. Со капацитет од 1000 MW односно 1GW би требале да правиме некаде 1400 GWh ...

Ве интересира како да креирате ваши новинарски видео прилози? Исто како и со се друго денес – потребно е само да имате идеја, а креирањето на содржината можете да го оставите на вештачката интелигенција. Се разбира, користењето на овие технологии треба да биде одговорно, зашто лесно може да се искористат за создавање лажни вести. Ние, се разбира, го направивме токму тоа! Сепак, нашите вести се со сатирична содржина и ги нарековме „Чукнати ...

Јазичните модели се во војна! Claude на Anthropic се појавува како сериозен конкурент на GPT на OpenAI. Во март годинава веќе го тестиравме Claude, за кој уште се тогаш тврдеше дека е подобар, но не бевме задоволни. Во јуни 2024 излезе Claude 3.5 и повторно бомбастично беше најавен како подобар модел од сегашниот GPT-4o. Бевме скептични, но го направивме нашиот персонализиран „кичмокршачки“ бенчмарк тест (погледнете повеќе тука: пишување ...

Додека чекаме да излезе Sora, апликацијата LUMA ги надмина Pika и Runway како најдобра апликација за генерирање на видео од слика или текст. Ова не е мала работа бидејќи двете апликации долго време беа на врвот. Да видиме како се случи тоа. Од нашите експерименти со апликациите за генерирање видео од текст и слика, Pika и Runway ги оценивме како најнапредни. Од тоа произлезе краткиот експериментален филм „Мечказила vs. Токсиволк во битката кај ...