Столбовите на создавањето се збир на гигантски меѓуѕвездени столбови со гас и прашина во маглината Орел, на околу 6.500-7.000 светлосни години од Земјата. Тие беа фотографирани од вселенскиот телескоп Хабл во 1995 година. Неодамна објавената фотографија направена со телескопот „Џејмс Веб“ открива нови детали кои ве тераат да размислите дали „Столбовите на создавањето“ е вистинското име. Ние гледаме три змејови, а вие?… Ако човечкото око лаже, ...

Можеби знаете за професор Протон, омилениот лик на Шелдон Купер, лик од популарната серија Теорија на големата експлозија. Ако мислите дека неговиот лик е збунувачки, тогаш почекајте да дознаете повеќе за вистинскиот протон. Почетоците на приказната за протонот Ернест Радерфорд го поставил класичниот модел на атомот составен од атомско јадро и електрони околу него. Во тој модел јадрото е составено од протони и неутрони. Од тогаш е поминат еден ...

Во книгата „Еднаш Курт Кобејн тропал со лажици по куфери…“ од Бранко Прља се користени илустрации направени со помош на вештачка интелигенција наречена Стејбл Дифјужн (Stable Diffusion). Се работи за прва таква соработка помеѓу човекот и вештачката интелигенција во историјата на македонската уметност, графички дизајн, литература и издаваштво! Сликите добиени со текстуален „инпут“ се потоа обработени во типичен стил на Бранко Прља и едицијата ...

За прв пат, научниците смислиле метод кој користи функционални снимки на мозокот со магнетна резонанца за да го реконструира континуираниот јазик. Во студија објавена на 29 септември на bioRxiv, тим од Универзитетот во Тексас во Остин, објави детали за „декодер“ или алгоритам, кој може да ги „чита“ зборовите кои субјектите ги слушале или размислувале за време на магнетна резонанца со скенирање на мозокот. Познато е дека претходно се направени ...

Со книгата „Необични факти од животот на Алберт Ајнштајн“ започна едицијата „Мала фактопедија“ (2015), која сега брои 15 изданија. Едицијата е замислена како неформална едукација, збирка на интересни факти од светот на науката, технологијата, уметноста, образованието, екологијата… Тие нешта на уредниците на едицијата им се чинат значајни за правилен развој на младите мозоци во едно недоволно развиено општество. Второто издание (2022) е изменето, ...

Книгата „Необични факти од животот на Никола Тесла“ на беше втора во едицијата „Мала фактопедија“ (2015), која сега брои 15 изданија. Второто издание (2022) е изменето, дополнето и редизајнирано со илустрации направени со помош на апликациите за вештачката интелигенција Stable Diffusion и Midjourney. Едицијата е замислена како неформална едукација, збирка на интересни факти од светот на науката, технологијата, уметноста, образованието, ...

Адријан Божиновски е професор на Универзитетот „Американ Колеџ“ – Скопје. Има издадено две книги од областа на управување на роботи преку сигнали од мозокот на човекот. Тој е член на Менса Македонија, при што еден период имаше и претседателска функција во оваа организација. Како ученик во основно училиште има освоено прва награда по физика на државен натпревар на ниво на Македонија. При уписот на Електротехничкиот факултет во Скопје бил прв на ...

Голем јазичен модел (LLM) е јазичен модел кој се состои од невронска мрежа со многу параметри (обично над милијарда), обучени на големи количини на неозначен текст користејќи самостојно учење. LLM се појавиле околу 2018 година и добро се справуваат со широк спектар на задачи. Најпознат ваков модел е ChatGPT. За потребите на овој текст направивме и еден плакат. Во плакатот се вклучени нивоа наречени од S до XL, т.е. од GPT-FAI (трениран на13 ...

Секој со основно образование знае да пишува, но дали знае да пишува добро? Ова прашање може да се постави на секој професионалец и академски граѓанин, па дури и на самите писатели. Всушност, овој текст се обраќа токму на нив и им нуди алатки за подобро совладување на нивниот занает или професија. Ова е листа на три книги кои би требало да ги прочита секој кој сака да пишува подобро. Херој со илјада лица (The Hero with a Thousand Faces) од Џозеф ...

Со оваа реченица започнува видео блогот на Tony & Chelsea Northrup, фотографи кои објавуваат видео туторијали и трикови за фотографите. Нивното предвидување дека вештачката интелигенција (АИ или ВИ, како милувате) напредува, но дека ќе поминат години додека не постигне фотографска прецизност беа грешни. Но, не грижете се дечки, никој не знаеше и никој не можеше да предвиди! Ова е споредбата помеѓу првите верзии (пред 1 година) и последната ...

Илон Маск во повеќе наврати има зборувано за опасностите од супер интелигентната вештачка интелигенција. Познат е и неговиот апел да се паузираат истражувањата на вештачката интелигенција додека не се реши проблемот со т.н. „порамнување“ или додека не се формира некое регулаторно тело кое ќе има контрола над АИ. И покрај сето тоа, Маск скоро има започнато најнова компанија наречена X.ai Corp. Целта на оваа компанија е да создаде т.н. ‘TruthGPT’: ...

Само пред 5 години науката, уметноста и креативноста биле на врвот на пирамидата од дејности кои истражувачите на вештачката интелигенција се стремеле да ја надвладеат. Денес веќе не е така. Макс Тегмарк е шведско-американски физичар, космолог и истражувач од областа на машинско учење. Тој е професор на Технолошкиот институт во Масачусетс и претседател на Институтот за иднината на животот. Во својата книга „Живот 3.0: да се биде човек во ерата ...

Што велите за овие слики на нашиот великан Тоше Проески во Дизни издание? За жал не се работи за нов анимиран филм на Дизни со Тоше Проески во главната улога, иако според нас тој го заслужува тоа. Се работи за нов модел трениран од страна на тимот на Арно.мк, Бранко Прља и Владимир Карер, со помош на Dreembooth и генеративната вештачка интелигенција наречена Stable Diffusion. Зошто го избравме ликот на Тоше Проески? По Горан Стефановски и Петре ...

Голем јазичен модел (LLM) е јазичен модел кој се состои од невронска мрежа со многу параметри (обично над милијарда), обучени на големи количини на неозначен текст користејќи самостојно учење. LLM се појавиле околу 2018 година и добро се справуваат со широк спектар на задачи. Најпознат ваков модел е ChatGPT. За потребите на овој текст направивме и еден плакат. Во плакатот се вклучени нивоа наречени од S до XL, т.е. од GPT-FAI (трениран на13 ...

Моделите на ГенВИ како Stable Diffusion, Dall.e или Midjourney „мака мачат“ кога треба да прикажат човечки раце. Зошто е тоа така и што може да се направи да се подобрат? Како човек учи да ги црта рацете? Ако сте учеле да цртате, како хоби или професија, тогаш знаете дека цртањето раце е помеѓу потешките техники за совладување. Кога се учи да се црта, целото тело, па и рацете, се делат на едноставни пропорции и геометриски форми кои потоа ја ...

За тоа како го тренирав ChatGPT да напише панграм на македонски јазик. Пред неколку години учествував на третиот конкурс за панграми на Окно. Ми беше предизвик да напишам панграми со најмал можен број на карактери, но истовремено да се задржи и лиричноста. Но, сепак (иако критериумот на конкурсот на Окно е лиричноста, а не краткоста) совршен панграм (со 31 буква) на македонски јазик не постои! Најкраткиот (колку што знам јас) панграм на ...

Midjourney е неверојатна алатка за генерирање слики од текст. Според квалитетот сликите се далеку подобри од Stable Diffusion, Leonardo.ai и сличните апликации и за тоа постои причина – Midjourney се плаќа. Денес излезе V5 на Midjourney и компанијата одобри алфа-тестирање за нивните V5 алгоритми. За да го активираат, корисниците едноставно треба да внесат „–v 5“ по барањето или да изберат „V5“ од менито за поставки. Што е ново со основниот модел ...

Филм кој ги истражува успоните и падовите на медиумскиот свет, темната страна на амбициите и криминалното подземје на Лос Анџелес. Џејк Џиленхал е неверојатен во овој филм кој ќе ви го забрза пулсот. „Nightcrawler“, филм од 2014 година, режиран и напишан од Ден Гилрој во неговото режисерско деби, е нео-ноар сатиричен трилер кој го истражува криминалното подземје на Лос Анџелес. Флавна улога има Џејк Гиленхал како Луис „Лу“ Блум, репортерот кој ...

Пред неколку месеци тимот на арно.мк (Бранко Прља и Владимир Карер) тренираше вештачка интелигенција за ликот на Горан Стефановски. Резултатите се споделени тука. Денес ги споделуваме нашите резултати со тренирањето на вештачката интелигенција за ликот на Петре М. Андреевски. Забележавме дека присуството на ликот на овој легендарен наш писател на интернет е штуро. Неговото дело „Пиреј“ го овековечило духот на македонскиот народ, зарем така треба ...

Во денешно време е потребно, дури и неопходно децата да не се држат до конвенционалните методи на учење. Училницата и монотониот глас на наставникот мора да бидат надополнети со „послеучилишни“ методи на истражување. Веќе направивме една листа на интересни подкасти од кои можете да научите повеќе отколку од класичното училиште. Како да очекувате од еден родител во нашата средина да му каже на своето дете: „Учи дете зашто без добри оценки нема ...

Пишува: м-р Тимурленк Чековиќ Обединетите нации усвоија неколку резолуции и договори во врска со употребата на видови на оружје во различни вооружени конфликти и идентификуваа неколку оружја кои се сметаат за забранети според меѓународното право. Хемиско оружје. Употребата, развојот, производството и складирањето на хемиско оружје се строго забранети според Конвенцијата за хемиско оружје, која е ратификувана од речиси секоја земја во светот. ...

Оригиналната документарна серија на Нетфликс „Пепси, каде е мојот авион?“ (“Pepsi, Where’s My Jet?”) во режија на од Ендрју Ренци ја истражува приказната за судскиот случај „Леонард против Пепсико“. Документарната серија навлегува во фасцинантната и контроверзна правна битка помеѓу гигантот за безалкохолни пијалаци Пепсико и Џон Леонард. Приказната е раскажана преку комбинација од интервјуа, архивски снимки и експертски коментар. Случајот се ...

Ако ве интересираат факти за диносаурусите погледнете ја нашата книга „Забавни факти за диносаурусите и други ужасно големи гуштери“ тука. Во меѓувреме да видиме кои се некои факти и животни лекции во класичното дело на Стивен Спилберг „Паркот Јура“ од 1993 година. 1) Не ја вклучувај проклетата батериска ламба! Децата во 90-тите oд филмот Паркот Јура (Jurassic Park) научија дека ако се сретнеш со Тирекс најголема грешка е да вклучиш батериска ...

Во петок (10 февруари) е меѓународен ден на зимското возење велосипед на работа. Сите на „точаци“ и да го одбележиме достојно! Кои се придобивките од возењето велосипед!? Според групата „И јас одам со велосипед на работа“, возењето велосипед е значајно затоа што: „Велосипедот не троши гориво и е еколошки, тој не загадува, ниту вас, ниту другите и така ќе имаме почист воздух за сите…“ Науката дава многу причини зашто возењето велосипед е корисно ...

Адријан Божиновски е професор на Универзитетот „Американ Колеџ“ – Скопје. Има издадено две книги од областа на управување на роботи преку сигнали од мозокот на човекот. Тој е член на Менса Македонија, при што еден период имаше и претседателска функција во оваа организација. Како ученик во основно училиште има освоено прва награда по физика на државен натпревар на ниво на Македонија. При уписот на Електротехничкиот факултет во Скопје бил прв на ...

На темава сме пишувале безброј пати, дури и книга направивме, протести има со години, но работите како да тапкаат во место. Деновиве слушајќи ги дебатните емисии на тема „Загаден Воздух“, сфативме дека реален план за почист воздух – нема! Дури ни еколошките здруженија немаат конкретен план што може да се реализира во Македонија. Затоа ние ќе ги поедноставиме работите и ќе го дадеме одговорот во форма на поговорка: „Човек кој се грее на дрва – ...

Едицијата „Фактопедија“ започна како идеја за промоција и популаризација на личности и идеи кои оставиле печат на човештвото. Целта е да се инспирираат помладите генерации на едни поинакви идоли од тие кои им се вообичаени. Во денешниот свет младите се инспирирани од „јутјубери“, „инфлуенсери“ од социјалните медиуми и други ликови кои не прават ништо особено во животот, но сепак одземаат часови и часови од времето, вниманието и соништата на тие ...

Тимот на Арно скоро тренираше вештачка интелигенција (Stable Diffusion) да го препознае и да направи оригинални слики со ликот на Горан Стефановски. Поттикнати од идејата за малку креативни творби поврзани со нашите дејци на интернет, ги поттикнаа сите други кои имаат познавање и ентузијазам да го направат истото. Токму тоа го направија од тимот на Кома (Небојша Гелевски, еден од пионерите на дигиталниот графички дизајн во Македонија). Тие ...

Книгата „Необични факти од животот на Никола Тесла“ на беше втора во едицијата „Мала фактопедија“ (2015), која сега брои 15 изданија. Второто издание (2022) е изменето, дополнето и редизајнирано со илустрации направени со помош на апликациите за вештачката интелигенција Stable Diffusion и Midjourney. Едицијата е замислена како неформална едукација, збирка на интересни факти од светот на науката, технологијата, уметноста, образованието, ...

Пред 6 години, на 25 ноември 2016 година, направивме една група. Денес таа има речиси 60.000 членови и е синоним за подарувањето. Но, што треба да направиме допрва или „шчо требит да праиме за однапред“? Треба да им објасниме на луѓето дека групата не е хуманитарна, ниту е лотарија, и дека подарувањето е еколошки чин со кој помагаат нештата кои веќе не ги користат да не се најдат на депонија. Се разбира, доколку се сочувани. Сите членови треба ...