Путин го осудува Израел
Од почетокот на последната израелска операција во Иран, Владимир Путин активно се ангажираше со светските лидери по тоа прашање. Веднаш по почетокот на израелските напади минатиот петок, Путин разговараше и со иранскиот претседател и со израелскиот премиер, пренесувајќи различни пораки на секој од нив.
Според соопштението објавено на сајтот на Кремљ, рускиот лидер изразил сочувство до раководството и народот на Иран за бројните човечки жртви и нагласи дека „Русија ги осудува израелските дејствија, кои ја кршат Повелбата на Обединетите нации и меѓународното право“.
Следниот ден, Путин повторно ја осуди израелската операција во телефонски разговор со американскиот претседател Доналд Трамп.
„Златниот“ договор на Москва со Техеран
Не е изненадување тоа што Русија го прекори Израел за нападот врз Исламската Република. Иран долго време е близок партнер на Русија, меѓу другото, бидејќи двете земји се под строги западни санкции. Нивниот однос стана поблизок од кога било откако Русија ја започна својата воена операција во Украина во февруари 2022 година.
Западните сојузници го обвинија Иран дека ја снабдува Русија со воени дронови, кои на крајот беа искористени за напад на цивилната инфраструктура во Украина. Според медиумските извештаи, се верува дека Москва ги платила дроновите со најмалку 1,8 тони златни прачки, во вредност од околу 104 милиони долари, кои биле префрлени на иранската компанија Сахара тандер. Се проценува и дека Иран побарал помош од Русија за реализација на својата нуклеарна програма.
Аналитичарите сметаат дека Москва не би сакала да изгуби толку сигурен партнер. „Кремљ дејствува според стар принцип од Куранот: „Борете се и водете војна, но не ги кршете правилата“, оценува аналитичарот за Блискиот Исток, Руслан Сулејманов. „Со други зборови, Москва, која има свои интереси и е присутна на Блискиот Исток, би претпочитала да избегне каков било неконтролиран хаос во регионот“, додава тој.
Шансата на Кремљ за напредок во Украина
Од друга страна, експертите сметаат дека Кремљ веројатно ги трие рацете поради одвлекувањето на вниманието на Западот од војната во Украина. Во вторникот, Русија изврши еден од најсмртоносните напади врз Киев во последните месеци, при што загинаа 14 лица, а десетици беа ранети.
Во исто време, лидерите на Г7 се фокусираа на самитот во Канада на решавање на ескалацијата на Блискиот Исток. Средбата меѓу украинскиот претседател Володимир Зеленски и Доналд Трамп исто така беше откажана, по предвременото заминување на американскиот претседател од самитот.
Руслан Сулејманов верува дека е во најдобар интерес на Кремљ да го одвлече вниманието на американските и европските политичари од она што се случува во Украина. „Во овој контекст, Путин би можел да ја искористи можноста да започне офанзива или да предизвика некаков друг вид проблеми“, вели експертот.
Воена помош е многу малку веројатна
По почнувањето на војната на Израел против Иран, иранскиот парламент го ратификуваше Договорот за сеопфатно стратешко партнерство со Русија. И покрај толку амбициозниот наслов, договорот не воспоставува договор за меѓусебна одбрана и не ги обврзува страните да си обезбедат воена помош едни на други во случај на напад. Наместо тоа, тој само предвидува потписниците да се воздржат од помагање на противниците на другата страна.
Аналитичарката за Блискиот Исток Маријана Беленкаја, која ја напушти Русија по избувнувањето на војната во Украина и сега живее во Израел, смета дека е многу малку веројатно Москва да му понуди на Иран каква било директна воена поддршка, барем не официјално и јавно. „Нема потреба за тоа, особено затоа што Москва се обидува да ги обнови или подобри односите со Вашингтон – иако не може целосно да се исклучи некаква вмешаност зад кулисите“, смета Беленкаја.
Русија како посредник меѓу САД и Иран
Според Беленкаја, Владимир Путин е искрен во врска со неодамнешните јавни понуди да дејствува како посредник меѓу Иран и неговите противници. Според неа, минатата година Путин наводно го советувал ајатолахот Али Хамнеи да се врати на преговарачката маса. Во неодамнешно интервју за американскиот Еј-би-си њуз, Доналд Трамп изјави дека е отворен за посредништво на Русија во тој конфликт.
Русија, како посредник, веројатно не може да изврши притисок врз Иран на начинот на кој тоа го направија САД, но може да послужи како канал за комуникација, смета Беленкаја.
За време на индиректните преговори меѓу САД и Иран во април, се очекуваше Русија да игра значајна улога во случај на нуклеарен договор со Иран.
Британски Гардијан објави дека Москва се разгледува како потенцијална дестинација за иранските залихи на високо збогатен ураниум, а може да послужи и како непристрасен арбитер во случај на какво било прекршување на договорот. Тој договор сугерираше дека Русија ќе го врати високо збогатениот ураниум на Иран назад во земјата доколку САД го прекршат договорот.
Доколку се постигне таков договор, сегашните гаранти на договорот од 2015 година, Германија, Франција и Британија, ќе ги изгубат своите улоги.
