Индија и Пакистан водеа три војни откако стекнаа независност од Велика Британија во 1947 година. Тие исто така имаа десетици помали престрелки и судири, вклучувајќи една на врвот на глечер што се смета за најстуденото и највисоко бојно поле во светот.
Најновата ескалација следува по смртоносниот вооружен напад врз туристи за кој Индија го обвинува Пакистан, а Исламабад негира каква било поврзаност.
Но, Индија и Пакистан не водат војни како другите земји. Одлучувачки фактор е нивниот нуклеарен арсенал, единствено средство за одвраќање од големи напади и гаранција дека конфликтот нема да излезе од контрола, дури и кога ситуацијата е надвор од контрола. Асошиејтед Прес објаснува како и зошто Индија и Пакистан се во војна на овој начин.
Нуклеарни арсенали доволни за уништување
„Пакистан и Индија имаат доволно нуклеарно оружје за да ја збришат другата страна и тоа неколку пати. Нивното нуклеарно оружје создава сценарио на меѓусебно загарантирано уништување“, рече безбедносниот аналитичар Саид Мохамед Али од Исламабад, главниот град на Пакистан.
Двете земји свесно ја развија големината и дострелот на своето нуклеарно оружје за да ја потсетат другата страна на гаранцијата за меѓусебно гарантирано уништување. Индија и Пакистан не ги откриваат своите нуклеарни капацитети, но се верува дека секој од нив поседува помеѓу 170 и 180 боеви глави со краток, среден и долг дострел.
Двете земји имаат различни системи, начини на лансирање и насочување на ова оружје кон цели. Тие арсенали претставуваат одбранбен потег насочен кон спречување и одвраќање од поголем конфликт. „Ниту една страна не може да си дозволи да започне таква војна или да очекува да постигне нешто“, вели Али.
Нуклеарното оружје е потсетник за другата страна дека не смее да оди предалеку. Но, поради тајноста околу нивните арсенали, не е јасно дали Пакистан или Индија можат да преживеат прв нуклеарен удар и возвратен удар, што се нарекува „способност за втор удар“.
Таа способност го спречува противникот да се обиде да победи во нуклеарна војна со првиот удар, со одвраќање од агресија што би можела да доведе до нуклеарна ескалација. Без таа можност, теоретски ништо не може да ја спречи едната страна да лансира боева глава кон другата.
Кашмир во центарот на спорот
Индија и Пакистан го бараат Кашмир од 1947 година, кога двете земји стекнаа независност, а граничните престрелки создаваат нестабилност во регионот со децении. Секоја земја контролира дел од Кашмир, кој е поделен со силно милитаризирана граница.
Двајцата заколнати непријатели водеа две од трите војни за Кашмир спорен хималајски регион поделен меѓу нив, каде што вооружените бунтовници се спротивставуваат на индиската власт. Многу кашмирски муслимани ја поддржуваат целта на бунтовниците за обединување на територијата, или под пакистанска власт или како независна држава.
Граничните тензии и нападите на милитантите во Кашмир, кој е под индиска контрола, го натераа Њу Делхи да заземе сè поостар став кон Исламабад, обвинувајќи го за „тероризам“. Во најновиот спор, Индија го казни Пакистан со напади врз, како што ги опиша, локации што ги користат милитантите поддржани од Пакистан поврзани со масакри како тој од минатиот месец
Конвенционална воена нерамнотежа
Индија е еден од најголемите трошачи за одбрана во светот, 74,4 милијарди долари во 2025 година. Таа е исто така еден од најголемите увозници на оружје во светот. И Пакистан не е незначаен инвеститор, минатата година потроши 10 милијарди долари но не може да се спореди со финансиската сила на Индија. Индија има повеќе од двојно повеќе активен воен персонал од Пакистан.
Додека вооружените сили на Индија традиционално се фокусирани на Пакистан, Индија има уште еден нуклеарен сосед – Кина и е сè повеќе загрижена за поморската безбедност во Индискиот Океан. Ова се два фактори што Пакистан мора да ги земе предвид во својата безбедносна рамка.
Геостратешката позиција на Пакистан, заедно со преголемата улога на војската во надворешната политика, го олеснува прераспоредувањето на вооружените сили и давањето приоритет на одбраната.
Постојани ескалации и деескалации
Ниту Пакистан ниту Индија не брзаат да ги објават своите воени потези. Како што се гледа од сегашното избувнување на непријателствата, можеби ќе помине извесно време пред да се потврдат нападите и одмаздата.
Но, обете страни започнуваат операции на територии и воздушен простор контролирани од другата страна. Понекогаш тие се наменети за уништување на контролни пунктови, објекти или локации за кои се тврди дека ги користат милитантите.
Тие се исто така насочени кон засрамување или провоцирање – принудувајќи ги лидерите да попуштат пред јавниот притисок и да реагираат, со можност за погрешна проценка. Многу од овие активности се одвиваат по линијата на контрола, која го дели Кашмир помеѓу Индија и Пакистан. Во голема мера е недостапно за медиумите и јавноста, што го отежнува независното потврдување на тврдењата за напад или одмазда.
Ваквите инциденти предизвикуваат меѓународна загриженост бидејќи обете земји имаат нуклеарни капацитети.