Нафта, оружје, крипто: Како Трамп ќе ја обновува Америка во првите сто дена

„Веднаш ќе ги вратиме интегритетот, компетентноста и лојалноста на американската влада“, рече Доналд Трамп во своето инаугуративно обраќање како нов американски претседател во понеделникот. „Со овие акции, ќе започнеме целосна обнова на Америка и револуција на здравиот разум“, им најави тој на собраните во Капитол, веднаш наведувајќи мноштво мерки што почна да ги спроведува по церемониите со маратонско потпишување на извршни наредби.

Извршните налози не се уникатени, но нивниот голем број овојпат е невообичаен. Дури и за Трамп, кој потпиша само една таква наредба на првиот ден од неговиот претседателски мандат во 2017 година, а издаде само 33 до крајот на периодот од 100 дена. Сега ги има повеќе од двесте, а поголемиот дел од извршните наредби се очекува да бидат спроведени од Белата куќа на Трамп, заобиколувајќи го Конгресот, во првите сто дена од неговото претседателствување. Кои се главните моменти и каде се можностите за инвестирање?

„Владата во сенка“ на Трамп

Првиот квартал е клучен период за секое претседателство, велат експертите, но аналитичарите велат дека Трамп почнал да се подготвува за тоа пред неколку недели. „Дури и пред официјалното преземање на функцијата, Трамп ги бележеше желбите и очекувањата на донаторите во неговата резиденција на Флорида, а во исто време им даваше инструкции на своите луѓе, со кои зад сцената подготвуваше агенда за домашниот и меѓународниот фронт“, објаснува економистот и политиколог Богомил Ферфила, истакнувајќи ги конфликтите на Блискиот Исток и во Украина и редефинирањето на трансатлантските односи.

„ЕУ ќе стане уште позависна од САД отколку што беше досега, бидејќи од Украина наваму сите одлуки се носат во Вашингтон“, оценува експертот кој штотуку се врати од Панама. Трамп веќе најави преземање на Панамскиот канал велејќи дека е контролиран од Кина. „Трамп повеќе не ги споменува Гренланд или Канада во своите територијални аспирации, но интересно е упорен за Панамскиот канал, кој останува приоритет“, вели Ферфила за акцентот на новата американска влада. „Дали со сила ќе го припои? прашува тој.

„Трамп е прилично непредвидлив во своите постапки и способен да прави потези кои беа незамисливи за претходните американски претседатели“, додава Домен Крегар, брокер во брокерската куќа „Илирика“.

Трамп, заедно со Илон Маск, најави драстично намалување на бројот на државни службеници, што ќе биде обезбедено со познатата наредба „Распоред Ф“, со која ќе се елиминира заштитата на работните места за федералните вработени. Според Ферфила, САД имаат три и пол милиони од нив, при што „околу 50 илјади од нив се заменуваат со секоја промена на власта“.

Трамп: Најнеобичните сто дена досега

Во свој стил, тој предвиде дека ова ќе бидат „најнеобичните први сто дена од кој било претседател во американската историја“. „Економските последици започнаа во моментот кога стана јасно кој ќе биде новиот претседател на САД“, го сумираше ефектот на новиот претседател, економистот Урош Делевиќ од Универзитетот во Гринвич во Обединетото Кралство.

Почетниот период на неговото претседателствување ќе биде обележан со трговски протекционизам, даночна и еколошка дерегулација, објавување војна на инфлацијата и елиминација на мерките за промовирање на зелената транзиција на американската индустрија, кои ги воведе неговиот претходник Џо Бајден. Со неговото повлекување од Светската здравствена организација и (повторно) повлекување од Парискиот договор, новиот претседател најавува значително намалена улога на мултилатерализмот. „Веднаш се повлекувам од нефер и измамничкиот Париски договор за климата“, рече тој, прашувајќи зошто Кина, за разлика од САД, може да продолжи да „загадува без последици“.

Едно од најитните прашања на новата администрација се несомнено тарифите. Трамп најави создавање на специјална владина агенција за нивно спроведување. „Ќе ги збогатиме Американците со царини“, беше јасен тој, но исто така јасно е дека ќе пристапи кон оваа чувствителна трговска мерка, која ќе има длабоки и далекусежни геополитички последиц, со поголеми намери.

Набргу по инаугурацискиот говор, стана јасно дека администрацијата на Трамп ќе воведе царини за увоз од Мексико и Канада, кои се камен-темелник на неговата стратегија за „златното доба на американската економија“, селективно и со временско задоцнување. „Предизборната реторика често се разликува од последователните реални политики“, вели Денис Манчевиќ, политиколог и поранешен дипломат, за промените во најавените намери. Ферфила смета дека заканите со царини се „обид на Трамп да ги принуди соседните земји да ја зајакнат граничната контрола и да ги ограничат илегалните преминувања“, што е следната главна цел на мандатот.

Зголемените тарифи ќе стапат на сила до почетокот на февруари. Дотогаш, новиот претседател им наложи на своите советници темелно да ги проучат одредбите и валидноста на различните трговски договори со големите трговски партнери. Планот предвидува воведување царина од 25 проценти за увозот од Канада и Мексико, иако САД имаат договор за слободна трговија со двете земји, кој беше ажуриран на иницијатива на Трамп за време на неговиот прв мандат.

Енергија: борба против инфлацијата и националната безбедност

Одучувањето со декрети ги прави пазарите претпазливи бидејќи е непредвидливо, дури и произволно. „Останува нејасно какво влијание ќе имаат активностите на новиот американски претседател врз економијата“, пишуваат аналитичарите во „ОТП банка“.

„Новата администрација веќе најави економски мерки во областа на трговските ограничувања, даночната политика и односот кон странските директни инвестиции“, ги сумира приоритетите на новата администрација економистот Делевиќ.

Најавените мерки ќе имаат влијание врз атрактивноста на инвестициите во различни сектори, сметаат аналитичарите, а на врвот е енергетиката. Трамп го идентификуваше зголемувањето на волуменот на нафта и природен гас што се испумпува не само како основа на американската енергетска безбедност, туку и како алатка за борба против инфлацијата.

Економистите го објаснуваат одложувањето на воведувањето тарифи на борбата против инфлацијата, која може да биде засилена со извршните мерки како што е прогласувањето вонредна состојба на границата со Мексико и последователната депортација на недокументирани имигранти. Последните се уште еден од главните фокуси на агендата на новата американска администрација. „Силната економија значи притисок врз инфлацијата“, вели Крегар. Според него, инфлацијата се уште е „над долгорочните цели“ на Фед и би можело „повторно да стане проблематична“.

Нафтата, одбраната и банките во центарот на вниманието

Борбата на Трамп против инфлацијата и дерегулацијата на еколошките регулативи за искористување на нафтените ресурси, кои тој ги опиша како „течно богатство под нашите нозе“, ќе има значително влијание врз одредени инвестициски класи во следните сто дена.

Аналитичарот на „Ацекс“ (Acex), Тилен Шарлах, изјави за „Блумберг Адрија“дека под Трамп „очекувањата за економски раст ќе се зајакнат, особено во секторите како што се нафтата, одбраната и банкарството“. Тој се осврнува на првиот мандат на Трамп, кога таканаречениот ефект на Трамп првпат ги подигна берзите „поради очекувањата за експанзивна фискална политика“.

Крегар додава производство на чипови и вселенска технологија, бидејќи „не е тајна дека САД се стремат кон домашно производство на полупроводници, кои во моментов се клучни за технолошкиот развој“. Според „Блумберг“, Трамп вчера најави огромна инвестиција од 500 милијарди долари во развој на вештачка интелигенција, која ќе го обезбеди глобалниот примат на САД во оваа област. Ова се очекува да се постигне со основање на заедничко вложување составено од „Софтбенк“ (Softbank), „Опен еј-ај“ (OpenAI) и „Оракл“ (Oracle).

За суровините, исто така, ќе биде неопходно да се следи движењето на доларот, вели Шарлах, бидејќи тие се „деноминирани во долари“, а намалувањето на вредноста на доларот „може да значи релативно зголемување на цените на суровините и обратно. „Вредноста на доларот може да се зголеми со победата на Трамп, особено ако нема големи промени во фискалната политика“, оцени Шарла по изборната победа на Трамп.

Амбициозните ветувања на Трамп за зголемување на производството на нафта би можеле да доведат до поголема потрошувачка на нафта, „што би довело до повисоки цени на нафтата“, ги сумира експертот последиците од енергетските мерки на Трамп. Иако сè не зависи од активностите на американската влада, бидејќи сè уште има голема неизвесност во овогодинешниот „економски циклус“, вели тој, цената на златото може да биде под влијание на реализацијата на ветувањата на Трамп за ставање крај на конфликтите во одделни жаришта. Цената на златото „тогаш би можела да го изгуби моментумот“, вели експертот.

Крипто: Позитивни очекувања и покрај законодавниот ќорсокак

Меѓу главните губитници досега е крипто пазарот. И покрај помпезните најави на Трамп за криптовалутите, кои тој ги опиша како „национален приоритет“, тој (се уште) не го потпишал извршниот закон. Ќорсокакот не го загрижува Марко Павловиќ, портфолио менаџер на платформата за тргување со криптовалути „Икономи“ (Iconomi), бидејќи „може да очекуваме позитивен тренд на долг рок“.

Тој предвидува поголема нестабилност кај криптовалутите, што е резултат на „воведувањето регулатива за регулирање на оваа област од перспектива на заштита на инвеститорите и спречување на перење пари“. Тој додава дека предвидувањата на Трамп потврдуваат дека криптовалутите ќе бидат „многу чувствителни на геополитичките случувања“ за време на неговиот мандат.

Крегар од брокерската куќа „Илирика“ додава дека иако е јасно дека новата администрација е „поволна“ за криптовалутите, прашањето што значи тоа во пракса останува неодговорено. „Воведувањето стратешка резерва во биткоинот веројатно е исклучително комплицирано од гледна точка на регулација и уредување на државните институции“, го објаснува експертот доцнењето во спроведувањето на амбициозните прогнози во пракса.

Во однос на намерите за регулирање на крипто-пазарот, тој смета дека улога игра фактот што Трамп, заедно со неговата сопруга Меланија, „лично инвестираат во криптовалути“. Објавувањето на монетите на парот пред инаугурацијата укажува на тоа дека „семејството Трамп има голем апетит за профит“.

Кинеска загатка

Посебно поглавје се царините за кинески стоки. Во понеделникот Трамп исто така рече дека „сè уште не сме подготвени за нив“, а подоцна го најави нивното воведување во февруари. „Тој отстапи, сега зборува за значително пониски тарифи од 10 отсто“, вели Ферфила, бидејќи досега се споменуваше стапка од 60 отсто. Според Делевиќ, драконските царини значат дека САД и нивните сојузници од Европската унија „ја губат конкурентноста во борбата со Кина за лидерство во новите технологии“. Економистот и предавач Матеј Рашковиќ од Технолошкиот универзитет во Окленд дури и во понеделникот во емисијата „Одмеви“ на РТВ Словенија рече дека намерите на Трамп покажуваат „силна промена кон глобалниот Запад“, додека односот со Кина останува непознат.

Марко Будлер, предавач по логистика на Економскиот факултет, е скептичен за користењето на тарифите како лост за враќање на индустријата на американско тло, за што Трамп зборуваше пред изборите. „Краткорочно, многу е тешко да се намали зависноста од постоечките извори на краток рок“, ги сумира тој замките на протекционизмот или локализацијата на производството. Иако Трамп најави дека ќе ги „одземе фабриките на глобалните конкуренти“ во врска со реиндустријализацијата на Соединетите држави, Бадлер го наведува примерот на „Епл“ (Apple), „кој покажува дека ќе бидат потребни најмалку седум години за да се реши зависноста од Кина и Фокскон за 10 проценти“, вели тој. Затоа, тој не верува дека „мегаломански промени ќе се случат на краток рок“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар