Економија
За првпат објавен Извештајот за спроведување на макропрудентната политика на Народната банка

Народната банка го објави за првпат Извештајот за спроведувањето на макропрудентната политика, со кој се овозможува транспарентен увид во карактеристиките на преземените макропрудентни мерки, начинот на нивното одредување, како и ефектите од нив. Преземените макропрудентни мерки беа насочени кон исполнувањето на посредните цели на макропрудентната политика за зајакнување на отпорноста на банкарскиот систем и ограничување на структурните системски слабости, а преку тоа и исполнување на крајната цел за одржување на финансиската стабилност.
Целта на мерките насочени кон кредитокорисниците, коишто се применуваат од средината на 2023 година, беше намалување на ризикот од прекумерно преземање ризици од стрaна на банките и од појава на преголема задолженост кај физичките лица при поолабавени кредитни услови и следствено, намалување на веројатноста за остварување на ризиците при неповолни промени во општите економски услови. Мерките се состоеја од јасни правила за тоа колку може да се задолжи едно лице без да се загрози неговата финансиска стабилност, поврзувајќи ја висината на кредитот со висината на доходот на физичкото лице или со вредноста на станбениот простор којшто е заложен како обезбедување. Воведувањето на овие мерки имаше главно превентивен карактер, нивниот интензитет главно се вклопуваше во применетите кредитни политики и практики на банките, но тие го пренесоа сигналот на Народната банка дека треба барем да се задржат применетите критериуми при новото кредитирање на физичките лица.
Другата група мерки целат кон зајакнување на капиталната сила на банките и нивниот капацитет за справување со потенцијалните негативни ефекти од остварувањето на ризиците, а се состојaт од воведување дополнителни капитални барања, познати како заштитни слоеви на капиталот. Во периодот по воведувањето на заштитните слоеви на капиталот ‒ заштитниот слој на капиталот за системски значајните банки и заштитниот слој за зачувување на капиталот во 2017 година и противцикличниот заштитен слој на капиталот во 2023 година ‒ нивото на капиталот на банките е значително зголемено при што стапката на адекватност на капиталот е поголема за речиси 4 процентни поени, достигнувајќи едно од највисоките нивоа во изминативе две децении.
Макропрудентната политика, како клучна алатка за одржување на финансиската стабилност, беше институционализирана со измените на Законот за банките во 2016 година, a надлежноста на Народната банка како макропрудентен орган беше дополнително зајакната со Законот за финансиска стабилност од 2022 година и со измените на Законот за Народната банка во 2024 година, што овозможи проширување на спектарот на примена на макропрудентните инструменти за целите на одржувањето на финансиската стабилност. Со редовна анализа и можност за приспособување на инструментите, Народната банка и натаму ќе спроведува макропрудентна политика со која ќе овозможи одржување на стабилноста и сигурноста на банкарски систем, што е најважната претпоставка за финансиска стабилност и долгорочен економски раст, се наведува во соопштението на Народната банка.
Извештајот е достапен на следнава врска
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Компании
Самир Мане беше единствениот претставник од регионот на „FII PRIORITY Europe Summit“

Албанската престолнина беше домаќин на еден од најпрестижните меѓународни форуми во светот — „FII PRIORITY Europe Summit“, кој за првпат се одржа во Тирана на 16–17 мај 2025 година.
Овој самит ги обединува светските лидери од владите, бизнис-секторот, науката, технологијата и филантропијата, со цел да се дискутираат глобалните приоритети што ја обликуваат иднината во клучен момент за човештвото. Главната тема на ова европско издание на „FII PRIORITY“ беше: „Приоритизирање за поодржлива, поправедна и попросперитетна иднина“.
Самир Мане, претседателот на „BALFIN Group“, беше единствениот официјален претставник од Албанија поканет да учествува на дискусионите панели заедно со некои од највлијателните личности од светот. Тој учествуваше на главниот панел со наслов „Board of Changemakers“: Може ли капиталот да го поврзе расцепканиот свет?, каде што ја делеше сцената со меѓународни лидери од политиката и финансиите.
За време на самитот, г. Мане одржа средби и размени мислења со високи личности како Матео Ренци, поранешен премиер на Италија, Бернард Менсах, претседател на „Bank of America International“, Анри Пупар-Лафарж, извршен директор на Alstom, меѓу другите.
еговото учество на самитот како глас на регионалниот бизнис го истакнува и неговото лично лидерство, и сè поголемата улога на Западен Балкан во обликувањето на идниот развој на Европа и пошироко.
„FII PRIORITY Europe Summit“ е дел од серија глобални форуми кои промовираат меѓусекторски дијалог и поттикнуваат конкретна акција за справување со најгорливите предизвици на денешницата, вклучително и климатските промени, одржливиот развој и технолошката трансформација.
Комерцијален текст
Економија
Голем проблем за Швајцарците, ова лето остануваат без 1.400 летови

Поради недостиг на пилоти, швајцарската авиокомпанија „Swiss“ откажува 1.400 летови ова лето, што е вкупно 1,5 проценти од летовите од април до септември.
Мерката се однесува на летови на долги релации, како и на мрежата на летови на кратки и средни релации, се вели во соопштението на авиокомпанијата, подружница на „Lufthansа“.
Вкупно 1,5 проценти од летовите се откажани помеѓу април и септември. Според веб-страницата на „Aerotelegraph“, невообичаено голем број пилоти се надвор од служба подолг временски период, наводно поради бремености и несреќи. Дополнително, ресурсите ги трошат екипите за обука на новиот авион „Airbus А350“.
Според колективниот договор, со кој се подобрија одредбите за работното време, имало потреба од вработување на околу 70 работници со полно работно време, се наведува во извештајот.
Како краткорочно олеснување, некои постари пилоти го одложуваат пензионирањето, а персоналот со скратено работно време го зголемува работното време.
Економија
„Шахтерм“ ќе инвестира 50 милиони во Скопје, прва фабрика надвор од Турција

Со поставување камен темелник денеска официјално започна реализацијата на инвестицијата на турската компанија „Шахтерм“, производител на грејачи и отпорници за бела техника и електрични апарати, во Технолошко-индустриската развојна зона (ТИРЗ) – Скопје. Во првата фаза, инвестицијата ќе изнесува 25 милиони евра и ќе отвори 200 нови работни места, додека во втората фаза се планира вкупна инвестиција од 50 милиони евра и преку 500 вработени.
Премиерот Христијан Мицкоски, присутен на поставувањето на темелите, истакна дека оваа инвестиција претставува важен чекор кон економскиот развој и индустрискиот напредок на земјата.
„Инвестицијата во првата фаза ќе изнесува 25 милиони евра со 200 нови работни места, додека планот е оваа инвестиција да има и втора фаза каде што вкупната вредност ќе изнесува 50 милиони евра, а бројот на вработени се планира да биде над 500“, изјави Мицкоски.
Тој додаде дека станува збор за проект кој потврдува стабилноста и економскиот напредок на државата, нагласувајќи ги последните економски показатели како позитивни сигнали за македонската економија.
„Индустриското производство во март 2025 година е пораснато за 5,2 проценти на годишно ниво. Странските директни инвестиции за 2024 година достигнаа 1,255 милијарди евра, со што Македонија е земја со најмногу странски инвестиции по глава на жител во Европа. Инфлацијата во март е под 3 проценти – 2,7, а во април 2,6 проценти. Платите растат од 9 до 10 проценти на годишно ниво, а кредитната активност во првиот квартал е зголемена за 13 проценти – што е шест пати повеќе од просекот во Европската Унија. Македонија е на добар пат да стане една од најбрзо растечките економии во Европа“, нагласи премиерот.
Фабриката на „Шахтерм“ ќе се протега на површина од над 13.000 квадратни метри и ќе вклучува и центар за истражување и развој. Ова ќе биде прв производствен капацитет на компанијата надвор од Турција.
Турскиот амбасадор во земјава, Фатих Улусој, изрази задоволство од почетокот на инвестицијата, истакнувајќи дека „Шахтерм“ е компанија која работи со најголемите светски брендови во индустријата.
„Ги охрабруваме турските бизнисмени да инвестираат во оваа земја и ќе продолжиме да го правиме тоа. Компанијата Шахтерм ќе го заземе своето место меѓу компаниите кои гордо ја претставуваат нашата земја во Северна Македонија и ќе го зголеми придонесот за економијата на Северна Македонија“, изјави Улусој.
Тој истакна дека трговската размена меѓу двете земји се приближила до 1 милијарда долари, со заедничка цел да се зголеми на 2 милијарди долари. Очекувањата се наскоро да започнат и преговори за ажурирање на Договорот за слободна трговија од 1999 година.
„Со многуте компании и организации кои работат во земјата – во банкарство, образование, култура, здравство, индустрија, обновливи извори на енергија, туризам, градежништво, земјоделство, текстил, малопродажба – Туркије ги продолжува своите економски врски и инвестиции со Северна Македонија“, рече Улусој.
Претседателот и основач на „Шахтерм“, Фарук Шахин, ја претстави компанијата и нејзините глобални капацитети.
„Имаме повеќе од 40 години искуство во дизајн и производство на системи за греење за бела техника и апарати за домаќинство. 60 отсто од нашето производство го извезуваме. Моментално сме дел од петте водечки компании во светот во оваа дејност. Работиме со брендови како ‘Вирпул’, ‘Амика’, ‘Горење’, ‘Беко’ и ‘Кенди’,“ рече Шахин.