Во време кога светот се соочува со пораст на дебелината и дијабетесот, сè повеќе луѓе посегнуваат по замени за шеќер, верувајќи дека тие се поздрава алтернатива. Меѓу нив, сукралозата се издвојуваше како еден од најчесто користените вештачки засладувачи.
Сепак, иако се рекламира како безбедна опција без калории, има сè поголем број истражувања што укажуваат дека можеби не е толку безопасна како што се мисли, пишува „Здравје Хина“.
Што точно е сукралоза?
Сукралозата е вештачки засладувач откриен во 1976 година и е одобрен за употреба во повеќе од 80 земји, вклучувајќи ја Европската Унија, САД и Канада.
Хемиски гледано, тоа е дериват на сахароза во кој три хидроксилни групи се заменети со хлор. Ова создава супстанца која е 600 пати послатка од обичниот шеќер, но нема калориска вредност, бидејќи телото речиси воопшто не ја метаболизира.
Популарно кај „лајт“ производи
Денес, сукралозата се наоѓа во илјадници производи – од диетални сокови и овошни јогурти до протеински пијалоци, гуми за џвакање и колачи со малку калории.
Популарен е кај дијабетичарите бидејќи не предизвикува скок на шеќерот во крвта, а е широко прифатен и кај луѓето кои сакаат да го намалат внесот на шеќер. Сепак, токму поради ова чувство на „слатко без последици“, можно е сукралозата да влијае на телото на непредвидливи начини.
Дали сукралозата го зголемува гладот?
Иако раните истражувања покажаа дека сукралозата не влијае на апетитот, поновите студии укажуваат на спротивното. Истражувањето објавено во списанието „Cell Metabolism“ покажа дека комбинацијата на сукралоза и јаглехидрати може да влијае на чувствителноста на инсулин, што е важен фактор во развојот на метаболички нарушувања.
Научниците исто така забележале дека кај лица со дебелина, особено кај жените, сукралозата го зголемува активирањето на мозочните центри поврзани со награда и желба за храна. Мозокот се чини дека реагира на слаткиот вкус без калории како „измама“, што може да стимулира поголем апетит.
Влијание врз цревниот микробиом
Исто така, се посветува сè поголемо внимание на влијанието на сукралозата врз цревната микрофлора. Студиите врз животни покажуваат дека долготрајната консумација може значително да го намали бројот на корисни бактерии, како што е Lactobacillus acidophilus, додека процентот на потенцијално штетни микроорганизми се зголемува.
Податоците кај луѓето се сè уште ограничени, но некои истражувања покажуваат дека по само една недела консумирање производи со сукралоза, се јавуваат забележителни промени во составот на цревниот микробиом, што може негативно да влијае на здравјето – особено кај луѓето кои редовно користат засладувачи.
Може ли да влијае на нивото на шеќер во крвта?
Сукралозата долго време се смета за безбедна за дијабетичари бидејќи сама по себе не ги зголемува нивоата на гликоза. Сепак, кога се консумира со исхрана богата со јаглехидрати, може негативно да влијае на регулирањето на шеќерот во крвта.
Исто така, некои истражувања сугерираат дека сукралозата може да го стимулира лачењето на инсулин со активирање на т.н. „рецептори за слатко“ во устата и цревата, иако вистинскиот шеќер не се наоѓа во телото. Оваа нерамнотежа може да го збуни телото на долг рок и да ја наруши неговата способност за регулирање на гликозата, особено кај дебелите луѓе.
Контроверзии и безбедносни проблеми
Повеќето регулаторни тела, како што се EFSA и FDA, сè уште ја сметаат сукралозата за безбедна во дозволените количини. Сепак, има сè повеќе предупредувања од научната заедница. Посебни сомнежи се појавија откако во 2023 година беше откриено дека загревањето на сукралоза може да создаде супстанција сукралоза-6-ацетат, која покажа потенцијално штетни и генотоксични својства во лабораториски услови.
Иако ваквите количини ретко се постигнуваат во секојдневната исхрана, ова покрена нови прашања за долгорочната безбедност.
Како се споредува сукралозата со другите засладувачи?
• Аспартам: Се разградува на аминокиселини и содржи некои калории. Не толерира високи температури и не е погоден за луѓе со фенилкетонурија. Некои истражувања го поврзуваат со зголемен ризик од рак.
• Стевиа: Природна, без калории. Не влијае на шеќерот во крвта, но може да предизвика проблеми со варењето и има специфичен, често горчлив вкус.
• Еритритол: Шеќерен алкохол кој делумно се метаболизира. Безбеден е во мали количини, но поголемите дози можат да предизвикаат надуеност и дијареја. Неодамна, имаше предупредувања за можна поврзаност со ризикот од тромбоза.
Сукралозата се издвојува по својата стабилност и изразена сладост, но нејзината вештачка природа и потенцијалните ефекти врз телото предизвикуваат зголемена претпазливост.
Дали треба да избегнувате сукралоза?
За повеќето здрави луѓе, повремената консумација на сукралоза не е проблем. Сепак, за оние кои секојдневно користат производи со овој засладувач – особено ако имаат дијабетес, имаат прекумерна тежина или имаат нарушен микробиом – можеби е мудро да размислат за намалување на внесот.
Како и со повеќето други одлуки во врска со исхраната, клучот е рамнотежата. Сукралозата може да помогне во намалувањето на внесот на шеќер, но не е долгорочно решение.
Поздраво е да се работи на намалување на желбата за сладок вкус и да се избираат поприродни извори на храна, со исхрана богата со растителни влакна, интегрални храни и што е можно помалку преработени производи.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
